De geschiedenis van Nivon

Nederlands Instituut voor Volksontwikkeling en Natuurvriendenwerk

Nivon staat sinds 1960 voor Nederlands Instituut voor Volksontwikkeling en Natuurvriendenwerk. Tot die tijd was de naam van de vereniging IvAO: Instituut voor ArbeidersOntwikkeling, ook wel ‘het Instituut’ genoemd. In 1924 richtten de SDAP (Sociaal Democratische Arbeiders Partij) en het NVV (Nederlands Verbond van Vakverenigingen) het IvAO op, met scholing en vorming van arbeiders als belangrijkste taak van dit Instituut. Na de verovering van de achturige werkdag was er nu ook tijd voor ontwikkeling. Er moest een plek zijn voor culturele ontwikkeling en scholing, naast de praktische politiek en de sociaal-economische strijd.

De initiatiefnemers van het IvAO schreven bij de oprichting: “Het doel (..) van de arbeidersontwikkeling verschilt principieel van de ‘burgerlijke’ of ontwikkelingsarbeid. Terwijl de laatste over het algemeen individuele belangen en behoeften dient, streeft de eerste het wekken van sociale krachten na, die leiden tot een nieuw gemeenschapsleven op grond van veranderde levenshouding”.

Het doel was drieledig:
•    ontwikkelen van allerlei vormen van vrijetijdsbesteding
•    wekken van belangstelling voor cultuur
•    inzicht geven in de maatschappij op basis van het socialisme.

Nivon 100 jaar

In 1929 ging de Nederlandsche Arbeiders ReisVereniging (NARV) op in het IvAO. De NARV vormde de Nederlandse tak van de Natuurvrienden Internationale (NFI). De NARV was een paar jaar eerder opgericht met als doel goedkope reizen mogelijk te maken en de natuur te leren ontdekken. Het natuurvriendenwerk kreeg hiermee een plek binnen het Instituut en in snel tempo werden natuurvriendenhuizen gesticht. Krikkenhaar (1928) in Bornebroek was het eerste.

Tot de Duitse bezetting verzette het Instituut veel werk op het gebied van cursussen (de Arbeidersavondscholen), reizen, wandeltochten, kampen en dergelijke. Tijdens de Tweede Wereldoorlog lag het werk stil, maar na de bevrijding ging men weer enthousiast van start. De eerste jaren waren moeilijk, ook omdat de Partij van de Arbeid (als opvolger van de vooroorlogse SDAP) en het NVV aanvankelijk niet tot heroprichting van het IvAO wilden overgaan. Maar na onderlinge afspraken over de taakverdeling kon het Instituutswerk weer volop worden opgepakt. Vanaf die tijd stond het Instituut losser van partij en vakbeweging, hoewel er nog lange tijd twee kwaliteitszetels waren gereserveerd voor afgevaardigden van die organisaties. Wel bleef het democratisch-socialisme uitgangspunt bij de activiteiten van de vereniging.

In de jaren ‘50, de tijden veranderden in snel tempo, ontstond er een breed gedragen drang naar vernieuwing. Dit leidde onder meer tot de naamverandering in Nivon, in 1960. De leden besloten op een congres ook tot oprichting van een eigen jongerenorganisatie, het Nivon Jongerenwerk.

Anno 2024 heeft Nivon ca. 30.000 leden, waarvan enkele duizenden actief zijn als vrijwilliger. Zij runnen, beheren en onderhouden onder andere dertien natuurvriendenhuizen, twaalf kampeerterreinen en ruim 4000 kilometer aan lange afstandswandelpaden en streekpaden, ze zijn actief in 25 lokale afdelingen en acht landelijke werkgroepen. De activiteiten van Nivon bestrijken een breed terrein: zeilen, musiceren, skiën, fotograferen, klimmen, wandelen… Ook zijn er nog steeds scholingsbijeenkomsten over actuele onderwerpen en themabijeenkomsten rond maatschappelijk-culturele vraagstukken. Nivon vormt een platform voor ontwikkeling, ontplooiing, meningsvorming en actieve vrijetijdsbesteding en heeft, tegen de stroom in, altijd het hoofd boven water weten te houden tegenover de meer commerciële cultuur. Nivon houdt vast aan kernwaarden waarin gemeenschapszin en een positief-kritische kijk op de wereld centraal staan.

In 2024 vieren we het honderdjarig jubileum van Nivon. Vier je met ons mee? Meer informatie vind je op de jubileumwebsite: 100jaar.nivon.nl.

Werkgroep Nivon Historie

De Werkgroep Nivon Historie werd in 2013 door het Centraal Bestuur van het Nivon opgericht. Doel is om de geschiedenis van het Nivon (Nederlands Instituut voor VolksOntwikkeling en Natuurvriendenwerk genaamd sinds 1960), inclusief haar voorganger het IvAO (Instituut voor ArbeidersOntwikkeling genaamd van 1924 tot 1960) te behouden, te beheren en de bijbehorende archieven toegankelijk te maken voor iedereen die daarin geïnteresseerd is.
De Nivon Historie website wordt onderhouden door de Werkgroep Historie. Daar vind je een grote hoeveelheid informatie over de historie van onze organisatie.

Historische Toorts Nivon 95 jaar

Bekijk de lente Toorts van 2020 hier

Cover LenteToorts 2020